Op
22 januari tekenden Angela Merkel en Emmanuel Macron het Verdrag van
Aken, een gezamenlijk plan voor de Europese Unie. (Aachener
Vertrag/Traité d'Aix-la-Chapelle).
Artikel 4 van dit Verdrag gaat over interne en externe veiligheid,
militaire samenwerking en wapenproductie. Berlijn en Parijs willen
nauwer samenwerken en hun wapenexportbeleid op elkaar gaan afstemmen.
Een Frans-Duitse Defensie- en Veiligheidsraad moet daarop gaan
toezien.
Het
s nog niet duidelijk wat voor wapens de landen samen willen maken,
maar deskundigen vermoeden dat het zal gaan om nieuwe
gevechtsvliegtuigen, drones en standaard gevechtstanks Volgens het
Amerikaanse militaire tijdschrift Defense
News
de “ruggegraad van de Frans-Duitse defensieambities, met een omvang
van tientallen miljarden dollars”. Spanje mag meedoen aan de
ontwikkeling
van vliegtuigen.
Maar de baas van Duits/Frans wapenbedrijf Airbus
waarschuwt de Britten
dat ze in geval van een 'harde Brexit' buiten de boot vallen.
Er
lopen al een aantal grote gezamenlijke Europese wapenprojecten, zoals
het A400M militair transportvliegtuig, de Tiger aanvalshelikopter, de
NH90 transporthelikopter en de Europese observatiedrone (Eurodrone
MALE) met omvangrijke uitwisseling van onderdelen, in elk geval
tussen Duitsland en Frankrijk. De Britse krant de Guardian schrijft
dat de Fransen en Duitsers met het Verdrag van Aken hun
neus ophalen naar andere EU-landen.
Want de belangen van de Frans-Duitse wapenindustrie zijn niet
dezelfde als die van de Europese wapenindustrie als geheel. De
kleinere landen zijn bang dat Frankrijk en Duitsland hen plat
willen drukken.
En als het Verdrag de relatie met Washington en de Amerikaanse
wapenindustrie in gevaar brengt gaan andere EU zeker spaken in het
wiel steken. De VS zijn na Saoedi-Arabië de
belangrijkste klant van Europese wapenindustrie.
De
Europese wapenindustrie wordt gesteund voor een sterkere positie ten
opzichte van de VS en China, maar om de investeringen terug te
verdienen moet ook geëxporteerd worden naar landen buiten Europa. De
verschillen tussen Frankrijke en Duitsland zijn hierbij moeilijk over
het hoofd te zien, vooral als het gaat om wapenexport naar
Saoedi-Arabië. In reactie op de moord op journalist Khashoggi en op
de oorlog in Jemen is Duitsland gestopt met het afgeven van
exportvergunningen voor wapens naar Saoedi-Arabië. Frankrijk gaat
ongestoord door met zijn wapenexporten, een enkele
brutale parlementariër
ten spijt.
Er
is voortdurend strijd om
de wapenexportmaatregelen te versoepelen
en het is de vraag hoe lang de Duitse positie stand houd. De Britse
MP Graham Jones heeft Duistland opgeroepen de export weer te
hervatten, al was het maar omdat de aandelen
van Britse wapenboer BAE dalen
nu wordt gevreesd voor een exportverbod van de (gezamenlijk gebouwde)
Tornado-vliegtuigen. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken
Michael Roth zei in het weekblad Der
Spiegel:
“Frans-Duitse samenwerking geeft de mogelijkheid om Europa
onafhankelijker te maken, maar we zullen hier ook bereid moeten zijn
tot compromissen." Zijn collega voor Defensie Ursula von der
Leyen zei: “Aandringen op een maximale positie leidt niet tot een
sterke gezamenlijkheid.”
Een
nieuwe testcase dient zich aan bij een potentiele Franse verkoop van
de MBDA Meteor air-to-air raket aan Saoedi-Arabië, geschatte waarde
US$1 miljard, waarvan belangrijke onderdelen zijn geproduceerd door
de Duitse wapenindustrie. Berlin wil
naar verluidt de export tegenhouden.
Gelukkig staan de Duitsers niet alleen in hun beleid en heeft een
aantal kleinere landen, waaronder Nederland, de wapenexport naar
Saoedi-Arabië ook stil gelegd. Het is belangrijk nu onze poot stijf
te houden, niet alleen voor dit conflict maar voor het hele
toekomstig Europees wapenexportbeleid.
